Alle wegen leiden naar Compostela

De kustweg, een eerbetoon aan de traagheid

Van La Pointe du Médoc naar de Baskische kust via de Landes doorkruist de weg van Soulac - ook bekend als de kustweg of de Engelse weg – bijna 300 kilometer bos, op lange rechte lijnen weg van de oceaan. Deze paden door de dennenbossen, waarvan de verticale regelmaat zo hypnotiserend is dat je de tijd of de afstand uit het oog verliest, zijn bevorderlijk voor introspectie, dagdromen of gebed. Hier wordt de reiziger betoverd door de indringende geur van de dennenbomen.

Langs de Côte d'Argent, tussen Soulac en Bayonne, kan men zijn gedachten laten dwalen in dit landschap die door de mens is aangelegd om het oprukken van de duinen en de erosie van de kustlijn af te remmen. Het was ooit een vlak en moerassig gebied, dat in de dagen van de Engelse pelgrims over zee werd bereikt. Dat is trouwens nog altijd het geval wanneer men uit het noorden komt. Vervolgens neemt men de veerboot van Royan om de monding van de Gironde over te steken, waar Cordouan, de koning der vuurtorens en vuurtoren der koningen, prijkt. Vervolgens zet men voet aan wal om er een ander weelderig gebouw te ontdekken: de basiliek Notre-Dame-de-la-Fin-des-Terres van Soulac, gebouwd in de XIIe eeuw en volledig onder het zand bedolven in de XVIIIe eeuw.

Vanaf La Pointe de Grave gaan we verder ten westen van de Médoc-meren om het historische spoor te bereiken langs het bekken van Arcachon en, voorbij de delta van de Leyre, die van de Landes-vijvers, richting Sanguinet en Mimizan, waar de klokkentoren-poort op de werelderfgoedlijst van de Unesco staat. De kustweg in de Landes, dat voor 90% aansluit op het fietsroutenetwerk Vélodyssée, is een eerbetoon aan traagheid en bezinning.

Seignanx, een aloude plaats met een gastvrije cultuur, was zeer betrokken bij de herinrichting in 2008 van deze secundaire route naar Compostela en haar "trage" toeristische roeping. Pelgrims vinden er onderdak voor 10 euro, een gedetailleerde kaart van de route en wandeltochten onder begeleiding van de "jacquets". Vanuit Tarnos kan men verder naar Bayonne om de weg van Baztan naar Pamplona te volgen tot aan de beroemde Camino Francés. Of ga verder op de kustweg via Saint-Jean-de-Luz en Hendaye naar Irún om de Camino del Norte te nemen.

De roman van de Via Turonensis

De weg van Tours, of Via Turonensis, is tussen Parijs en Dax bijna 1.000 kilometer lang en is een van de vier grote routes die worden beschreven in het manuscript van de Codex Calixtinus, de "pelgrimsbijbel" uit 1130. Na het heiligdom van Saint-Martin de Tours voegt de route zich bij de GR 665 om via Ingrandes (86), ten zuiden van Port-de-Piles, Nouvelle-Aquitaine binnen te komen. Daarna gaan we verder naar Châtellerault, vervolgens Poitiers en tenslotte Melle en haar beroemde triade, symbool van de Romaanse kunst van Poitevin. De oversteek van de Saintonge duurt drie dagen. Drie dagen die in het teken staan van de ontdekking van belangrijke Romaanse gebouwen en het idyllische platteland, op een weg die voor iedereen toegankelijk is.

De Via Turonensis loopt verder zuidwaarts naar de citadel van Blaye, aan de oevers van de Gironde, waar de meeste pelgrims vandaag de veerboot nemen naar Bordeaux via de Haut-Médoc, met zijn beroemde kastelen en met wijnstokken beplante landschappen zo ver het oog reikt. Een iconische etappe van de pelgrimstocht, met drie religieuze gebouwen die op de werelderfgoedlijst van de weg naar Santiago staan: de basilieken Saint-Seurin en Saint-Michel, de kathedraal Saint-André ; Bordeaux verdient een bezoek van een hele dag, of zelfs langer, alvorens verder te trekken naar Gradignan, het a priori aangewezen doel van deze grote Gironde-etappe van zo'n dertig kilometer.

De Via Turonensis doorkruist vervolgens de Grande Lande over een afstand van ongeveer 120 kilometer, langs geneeskrachtige fonteinen en kerkjes die in het bos verscholen liggen. In het centrum van een oud dorp dat in de IXe eeuw werd verlaten, op de linkeroever van de rivier de Leyre, kunt u Saint-Michel du Vieux-Lugo ontdekken met zijn XVe eeuwse muurschilderingen die symbolische scènes uitbeelden van het onthaal van de pelgrims. Men Ken er even uitrusten in de schaduw van de honderdjarige eiken in het parkje van Mons, of dat van Le Muret, waar godsdienst en plaatselijke heidense riten zich al eeuwenlang vermengen in het gewijde water van de fontein Saint-Eutrope, die bekend staat om zijn genezende kracht voor kreupelen. We verlaten het Landes-bos en wandelen door naar Dax, een kuuroord, culturele en feestelijke stad, om er de Notre-Dame-kathedraal te bezoeken. Ongeveer twintig kilometer verder eindigt de weg van Tours, die weer uitkomt op de weg van Vézelay. Al snel maken de landschappen van de Landes plaats voor glooiende heuvels die het Baskenland en zijn charmante dorpjes aankondigen, de laatste stap voor de overgang naar Spanje.

Saint-Palais op de tweesprong

Het Baskische dorp Saint-Palais, in Basse-Navarre, ligt op het kruispunt van de wegen naar Santiago van Nouvelle-Aquitaine. De weg van Tours (GR 655) en die van Vézelay (GR 654) doorkruisen het grondgebied van de gemeente en komen uit op de weg van Le Puy (GR 65), die 4 km naar het zuiden, voor de Stèle de Gibraltar langs loopt. Dit kleine monument, dat in 1964 werd opgericht, symboliseert het veronderstelde ontmoetingspunt van de drie wegen naar Santiago, hoewel sommige oude teksten het kruispunt van de wegen in het hart van het nabijgelegen dorp Ostabat situeren.

In het kader van het project "Chemins, Bideak, Caminos, Path …" heeft Saint-Palais in 2014 het wandelpad Xibaltare ingehuldigd, dat het dorp in minder dan een uur met de stèle verbindt. We volgen dit mooie pad door de eiken- en kastanjebossen en vervolgen de wandeling naar het oratorium van Soyarze, de kapel van Harambeltz, of Ostabat. Op de top van de Mont Saint-Sauveur kunt u de reusachtige beeldhouwwerken van Christian Lapie bewonderen, die zich richten naar de Pyreneeën en de eeuwige landschappen van Amikuze opsmukken.

Als men de Camino Francés in Saint-Palais aanvangt, kan men in twee "rustige" en mooie etappes op snelheid komen en zijn uitrusting testen vóór de mythische en gevreesde beklimming van de poorten van Cize en de aankomst in Spanje. De stad Saint-Jean-Pied-de-Port, die op de werelderfgoedlijst is geplaatst, is het vertrekpunt van dit bergpad dat sinds de middeleeuwen wordt gebruikt en dat de Pyreneeën doorkruist naar de abdij van Roncesvalles, die in 1130 werd gesticht om pelgrims op weg naar Compostela te ontvangen en een eeuwenoude traditie van gastvrijheid kent. U kunt er een paar uur kuieren door de geplaveide straatjes, over de stenen bruggen, langs de vakwerkhuizen, de Notre-Dame-du-Pont kerk, de voormalige gevangenis van de bisschoppen … voordat u aan de universele Camino Francés begint. Van hieruit resten ons nog maar 33 dagen te gaan en 800 kilometer naar Santiago de Compostela.