A als… Azteken
Het Baskische kaatstspel pelote is al heel oud; we hebben sporen gevonden bij de Maya's en de Azteken, en vervolgens in Europa via de Grieken. Maar in het Baskenland leeft het spel nog steeds. In de 18e eeuw hadden de Basken bedacht de muur en de hoeken te gebruiken, om alternatieven te bieden voor een spel die in verschillende kampen gespeeld werd. Het idee hierachter? Intelligentie belangrijker maken dan kracht.
B als… Blote handen
De basis van pelote is de blote hand, Eskuska in het Baskisch. Hier komen alle andere vormen van het pelote-spel uit voort; er zijn tegenwoordig 18 pelote-spellen (pala, xare, cesta punta…). De chistéra bijvoorbeeld, is in de 19e eeuw uitgevonden door Gantxiki, een pelotari uit Saint-Pée-sur-Nivelle, die het idee had om een fruitmand te gebruiken, om pelote te kunnen spelen zonder zich te blesseren.
F als… Fronton
Het Baskische pelote-spel wordt op 3 verschillende terreinen gespeeld: de fronton, dat wil zeggen de « enkele» muur, de trinquet, omringd door 2 muren en de linkermuur, waardoor het spelletje wat slimmer gespeeld moet worden.
«Ik heb het geluk gehad om zowel "trinquet" als linkermuur op hoog niveau gespeeld te hebben. De "trinquet" is dan wel zeer technisch, maar ik vind de puntopbouw interessanter bij de 'linkermuur" ».
K van… Kennismaking
In de zomer zijn er in vele Baskische dorpjes, pelote-clubs die proeflessen bieden. U moet zeker even bij die clubs langsgaan. Het is ook een mooie periode om partijtjes en toernooien bij te wonen, met bijvoorbeeld het Baskische kampioenschap "buitenmuur met blote handen".
K van… Kwaliteit
Spelinteligentie is de belangrijkste kwaliteit voor een pilotari (Baskische pelote-speler). Bij de "blote hand" moet men het hoofd, de handen en de benen gebruiken… Stevig, soepel en snel zijn, maar ook een goed speloverzicht hebben, en snel kunnen analyseren.
P als… Pelote
De pelote is een harde bal. Deze wordt gemaakt van zeer hard Braziliaans rubber met daarom heen gewonden nylon draad. De afwerking bestaat uit twee lagen geitenleer, welke met de hand genaaid worden. De "blote hand" pelote weegt tussen 93 en 98 gram, naar gelang de vochtigheidsgraad. Deze hardheid is onderdeel van het spel.
T als… Taco
"De blote hand" wordt zonder handschoen gespeeld, maar bescherming is hard nodig. De hand zwelt op door de herhaalde impact van de pelote-bal, die dus beschermd moet worden met een taco, een verband op maat voor iedere hand, dat bij iedere officiële partij vervangen moet worden.
«Toen ik nog professional was, heb ik geleerd om het zelf te doen, want ik had van die broze handen! Het is precisie-werk, dat 1 uur per hand kost. Tegenwoordig draag ik mijn kennis over aan jonge kampioenen. »
Free lance journaliste Emmanuelle Lapeyre schrijft sinds 2015 voor de ‘Sud Ouest’ en de ‘Sud Ouest Gourmand’. Ze is verliefd op Frans Baskenland en krijgt er geen genoeg van om de streek en zijn talenten te ontdekken.
